Factcheck: ‘Mensen die fluiten hoor je van 4 kilometer afstand’

Gebarentaal, spreektaal, seintaal: menselijke communicatie gebeurt op allerlei manieren. In een dorpje op het Griekse eiland Evia houden ze er een eigenaardige variant op na: fluittaal, ofwel ‘sfyria’. In een prachtige reportage merkt The Outline op dat het geluid van ‘fluiten zich tot vier kilometer kan verplaatsen – tien keer verder dan roepen’. Is dat waar?

In 2008 zochten Mikael Nilsson en zijn collega’s van het Blekinge Institute of Technology in Zweden uit wat de frequentie (de snelheid waarmee de geluidsgolf trilt) is van menselijk gefluit. Het doorsnee fluitsignaal van een mens komt volgens hun onderzoek naar op 500 tot 5.000 Hertz. Dat maakt het een effectieve manier om met elkaar te communiceren. Gehoor- en spraakwetenschapper Stanley Gelfand schrijft in zijn boek Essentials of Audiology dat het menselijk gehoor ‘het meest gevoelig is (…) in het gebied van 2.000 tot 5.000 Hz.’

Hardste ooit

Maar hoe ver kunnen twee mensen zich van elkaar bevinden totdat ze elkaar niet meer horen fluiten? Het hardste menselijke fluitsignaal werd in 2014 bereikt door de Italiaan Luca Zocchi: maar liefst 125 decibel. (De grens waarna je gehoor direct kan beschadigen ligt op 120 dB.) Aan de andere kant horen mensen niets meer rond de grens van – uiteraard – 0 decibel.

De opname van Zocchi bevond zich op 2,5 meter afstand van de ‘bron’ van zijn fluitsignaal, meldt Guinness World Records. Dat is handig om te weten, want op die manier kunnen we gebruik maken van de geluid-/afstandconverter van de Amerikaanse Georgia State University.

Variabelen

Weliswaar zonder variabelen als windrichting, obstakels in het landschap en lengte van het geluidsfragment in te calculeren, komt dit omrekenprogramma op bijna 61 decibel bij een afstand van 4 kilometer. Ofwel: als Luca Zocchi zou fluiten in een windstil, leeg landschap, zou je hem kilometers verderop horen op het niveau van een face-to-facegesprek of een ventilator.

Het Griekse eiland Evia

We mogen aannemen dat de Grieken in het kleine dorpje Antia over een bovengemiddeld luide fluittoon beschikken. The Outline interviewde de 45-jarige Yannis. Die oefende als kind elke dag totdat zijn strottehoofd opzwol en hij last kreeg van hoofdpijn.

Gaan we uit van een volume van gemiddeld 90 decibel (vergelijkbaar met een piepend hondenspeeltje, aldus de tabel van Noise Help) bij de fluitende eilandbewoners, dan zou je dat in theorie 4 kilometer daarvandaan even hard horen als bladeren die ritselen in de wind – nog zachter dan een fluistertoon.

Bergachtig

Maar het landschap op Evia is bergachtig en begroeid met vegetatie, zoals te zien in een reportage van de BBC. Maar zelfs als we een foutmarge inbouwen en flink naar beneden afronden (zeg: 15 dB), dan is het beter hoorbaar dan een vallende speld. Allesbehalve de ideale manier om te communiceren, maar je kunt elkaar dan over 4 km nog altijd horen.

Conclusie

Voor deze factcheck hebben we enkele aannames gedaan. We hebben gekeken naar de hardste fluittoon ter wereld en die redelijk naar beneden bijgeschroefd om het niveau van de Griekse eilandbewoners na te bootsen.

Verder hebben we het bijbehorende landschap in het achterhoofd gehouden en een niet-perfecte calculator van een Amerikaanse universiteit toegepast. Toch is met al die gebreken aan te nemen dat geoefende fluiters elkaar over afstanden van 4 kilometer kunnen horen. Daarom beoordelen we de uitspraak als waar.