Factcheck: ‘Muziek kan helpen bij depressie en melkproductie van vrouwen’

Dick Swaab is een van de populairste wetenschappers van Nederland: van zijn boek Wij zijn ons brein zijn ruim 400.000 exemplaren verkocht. Nog zo’n geliefde wetenschapper-schrijver is Erik Scherder: zijn werk Singing in the brain kan op veel bijval rekenen. Toch is het Swaab die in het AD stelde dat ‘muziek kan helpen bij stemmingsstoornissen als depressie en om de melkproductie van vrouwen met zuigelingen op gang te brengen’. Klopt dat wel?

Naar het positieve effect van muziek op depressie zijn talloze onderzoeken gedaan. Een Frans onderzoek uit 2009 laat zien dat muziektherapie bij 15 proefpersonen twee maanden later nog steeds werkzaam was. Ook een Australisch onderzoek uit 2010, met 47 personen met dementie, toont aan dat symptomen van depressie verminderen na activiteiten als muziek luisteren en lezen.

Veldstudie

In 2011 bevestigde een studie in Finland de claim opnieuw: de 79 deelnemers in dit onderzoek herstelden met minder tekenen van depressie dan de controlegroep die alleen standaard medische zorg kreeg. Veldstudies van Amerika en Singapore tot Iran laten soortgelijke resultaten zien.

Maar de melkproductie dan?

Dan de tweede, ietwat curieuzere bewering van de 73-jarige neurobioloog. Maar, zoals voor bijna alles wat je maar kunt bedenken, ook hier is voldoende onderzoek naar gedaan om (voorzichtige) conclusies te trekken. Vijf onderzoekers uit de Amerikaanse staat Georgia noteerden in 2012 dat 162 moeders met pasgeboren kinderen significant meer milk produceerden toen zij kolfden onder het genot van muziek.

Al in 1987 merkten Stephen Ferer, Lawrence Berger, John Johnson en Judith Wilde op dat de toegenomen hoeveelheid melk tijdens muzikale sessies mogelijk te danken is aan de vermindering van gevoelens als angst, vermoeidheid en stress. Dit vijftal testte melkgevende moeders met een audiocassette die 20 minuten aan rustgevende muziek bevatte.

Flinke toename

Het effect was enorm: één week later gaven de proefpersonen 63 procent meer melk dan de gerandomiseerde controlegroep. Een deel van de moeders zag zijn melkproductie zelfs met 121 procent toenemen. Een artikel uit 2012 in het Journal of Obstetric, Gynecologic & Neonatal Nursing refereerde aan het artikel uit de jaren tachtig en voegt toe: ‘Moeders die zich onrustig voelen over hun melkproductie zouden aangemoedigd moeten worden om (…) te luisteren naar hun favoriete muziek om de toeschietreflex op gang te brengen.’

Conclusie

Zowel het eerste deel van Swaabs claim – dat muziek kan helpen tegen depressie – als het tweede deel -dat muziek de melkproductie bij vrouwen op gang brengt- is waar.