Studenten checken berichten klimaatdemo: hoe tel je het aantal deelnemers?
Bij grote gebeurtenissen stromen de online kanalen vaak vol met berichten. Juist op die momenten is het van groot belang dat die informatie ook klopt. Studenten van de Fontys Hogeschool Journalistiek (FHJ) gingen onlangs aan de slag met het verifieren van berichten over de klimaatdemonstratie in Den Haag van 27 september. We zetten de meest interessante bevindingen op een rijtje.
Hoeveel deelnemers waren er nou en hoe tel je die eigenlijk?
Berichten over het aantal deelnemers aan demonstraties lopen vaak uiteen. De klimaatmars van 27 september is daar geen uitzondering in, maar de schattingen zijn hier wel erg verschillend. Een verslaggever van de NOS gooit het op 15.000 tot 20.000 deelnemers, terwijl de organisatie zelf spreekt van 35.000. Welke cijfer klopt nou? En hoe bepaal je dat eigenlijk? Eén van onze studenten nam contact op met de organisatie van de klimaatmars (March For Climate) om dit na te vragen.
Daaruit blijkt dat het cijfer is gebaseerd op de volgende redenatie: de route is vier kilometer lang. Als deze helemaal vol zou staan met tien personen per rij, zou dat een totaal van 40.000 mensen opleveren (tien maal vierduizend). Omdat er enige gaten in de mars zaten, heeft de organisatie het aantal geschat op 35.000.
Het cijfer is dus gebaseerd op een grove inschatting en de vraag rijst hoe betrouwbaar die methode is. Het is wellicht ook geen toeval dat de organisatie met een flink hoger cijfer komt. Tegelijkertijd erkennen we dat het eenmaal lastig is om dit vast te stellen. Hoe doet de politie dit dan? Volgens de NOS heeft de politie op 27 september geen inschatting gemaakt.
Onze zuiderburen van HLN gingen in januari mee met een ’teller’ van de politie tijdens een klimaatmars in Brussel. Daar blijkt dat de methode van de organisatie van de klimaatmars niet veel afwijkt van die van de politie. Het verschil is dat de politie de rijen ook nog in denkbeeldige vakken opdeelt. Uiteindelijk tellen zij dus het aantal vakken met een geschat aantal demonstranten. De agent benadrukt dat het een schatting is die is gebaseerd op een momentopname, maar dat het wel een goede indicatie geeft. Die 35.000 zou dus best wel eens in de buurt kunnen komen, al blijft het natuurlijk een inschatting.
‘Neppe’ foto’s
Berichten zoals deze gingen na de demonstratie veel rond:
Op de foto is een park te zien dat bezaaid is met afval. Volgens de Twitteraar zou deze foto gemaakt zijn na de klimaatstaking. Maar de foto blijkt helemaal niet gemaakt te zijn na de staking; de foto is begin dit jaar gemaakt in Hyde Park, London. Via reverse image search zien we dat de foto vaak opduikt en steeds wordt gebruikt om de climate strikes in diskrediet te brengen. The Guardian schreef hier vorige maand al een factcheck over toen de foto naar boven dreef na een klimaatprotest in Australië. Ook FullFact deed dat.
Bovenstaande foto is niet de enige foto die wordt misbruikt na demonstraties. Begin deze maand schreeft NU.nl nog een factcheck over een foto die viral ging na het boerenprotest, maar in werkelijkheid van Belgisch festival Pukkelpop is.
Beeldverificatie
Studenten hebben tot slot geoefend met het verifiëren van beelden van de demonstraties. Studenten hebben op verschillende manieren gezocht naar onder andere de locatie van het onderstaande filmpje. Wat blijkt? In de wereld van verificatie leiden meerdere wegen naar Rome.
Door: Moos
“Bij de video staat ‘Buongiorno Roma’ oftewel ‘goedemorgen Rome’. Op basis daarvan en de datum waarop het was gepost ben ik gaan Googelen naar ‘Rome climate strike september 2019’. Zo kwam ik bij een website terecht waar de locaties van de demonstratie vermeld waren. De tweet was om 10:40 gepost en de demonstratie zou om half 10 beginnen bij Piazza della Repubblica. Dit had ik dus als eerste in Google Maps ingevoerd en toen kwam ik inderdaad uit bij het plein uit de video. Om te checken of de video ook daadwerkelijk van de Fridays for Future demonstratie was heb ik op YouTube ‘Piazza della Repubblica Rome’ opgezocht en de uploads gesorteerd op uploaddatum. Daarmee kwam ik bij deze video terecht die hetzelfde publiek laat zien.”
Een ander student gooit het over een andere boeg:
Door te zoeken op ‘fountains in Rome’ heb ik een afbeelding gevonden waarop de fontein uit het filmpje te zien is:
Ik heb de naam van de fontein op Google Maps opgezocht (Fountain of the Naiads) en heb toen met Street View gecontroleerd of alle gebouwen hetzelfde waren. Dit was inderdaad het geval.
Volgende week gaan studenten aan de slag met het checken van berichten over de Brexit. Tot dan!
Door: Mike Behr, Iris Boelens, Maaike van Dooren, Maximiliaan Einerhand, Hannah Jimmink, Bastiaan Keeris, Thorben Mallens, Emma Meijer, Fenne Pistorius, Tim van Sintfiet, David de Vaan, Amber van Wijk, Moos Baartmans, Robbin van Beijnhem, Lonneke Boer, Manuela Eggebeen, Bas Ekhart, Anne de Jong, Mitchel Keijzers, Niels Matthijsse, Glenni Mevissen, Dagmar Pluijm Ruud Smolders en Joris Velthausz