Aantal klimaatdoden daalt, maar er mist context

Twitteraars gebruiken het dalende aantal klimaatdoden om te beweren dat klimaatverandering geen probleem is. Onder andere Ferdinand Meeus maakt de claim. Alhoewel het aantal doden door klimaatrampen daalt, stijgen de kosten.  

Meeus citeert een paper van Bjorn Lomborg om zijn claim bij te staan. Daaruit gebruikt hij een grafiek die laat zien dat het aantal klimaatgerelateerde doden is gedaald tussen 1920 en nu. “Dat zijn de harde feiten die u niet mag weten.” Hij insinueert dat die cijfers betekenen dat er niks mis is met het klimaat. In dezelfde thread erboven schrijft hij: “Geen reden tot paniek. Het gaat prima met ons klimaat en onze planeet.”

De claim wordt vaker herhaald. Hijzelf bijvoorbeeld later weer. Lomborg verspreidt dezelfde claim in The Wall Straat Journal. Professor Gale Pooley, die hoogleraar is hij de Brigham Young Universiteit in Hawaii maakt hetzelfde punt met dezelfde statistieken in Human Progress. Die denktank wil laten zien dat het beter gaat met de wereld dan het lijkt. 

Net als Lomborg gebruikt Meeus statistieken om een klimaatkritische boodschap te verspreiden. Op Twitter beschrijft hij zichzelf als doctor in de wetenschappen (chemie, fotofysica, fotochemie), IPCC expert reviewer en klimaatrealist. Volgens het IPCC zelf kan iedereen IPCC expert reviewer worden, maar moet je wel een expertise hebben rond het vakgebied. Die expertise is alleen wel zelf verklaard. 

Lomborg

Bjorn Lomborg is onder andere hoogleraar statistiek op de afdeling politieke wetenschappen op de universiteit van Aarhus in Denemarken. Hij is geen klimaatwetenschapper of econoom. Zijn paper staat in een wetenschappelijk tijdschrift genaamd Technological Forecasting and Social Change van Elsevier die peer-reviewed artikelen publiceert over toegepaste psychologie, business en international management, en management van technologie en innovatie.

Lomborg schrijft voornamelijk over klimaatonderwerpen. Zo schreef hij in 2020 een boek genaamd False Alarm. Op de voorkant staat “How climate change panic costs us billions, hurts the poor and fails to fix the planet”. In 1998 schreef hij al The Skeptical Environmentalist. 

Hij richtte in 2002 Copenhagen Consensus op, een denktank die de effecten van inzet voor verschillende goede doelen (zoals ziektebestrijding, schoon water of klimaatverandering) welvaartseconomisch kwantificeert.

Er zijn veel kritische artikelen over Lomborg te vinden. Zo schrijft Newsweek:

“Lomborg accepteert dat broeikasgassen afkomstig zijn van verbranding van steenkool, olie of aardgas die warmte in de atmosfeer vasthouden en zo het klimaat veranderen. Maar hij denkt niet dat het een ramp zal worden, wat betekent dat we niets te moeilijk of te duur moeten doen om het af te wenden. Dat heeft hem enorm invloedrijk gemaakt bij het bieden van dekking aan politici, ontkenners van klimaatverandering en bedrijven die niet mee willen doen aan de controle op de uitstoot van broeikasgassen.”

Een heel boek is gewijd aan het corrigeren van de claims van Lomborg. Howard Friel schreef een boek genaamd The Lomborg Deception die volledig ingaat op de beweringen van Lomborg. Ook een website is gewijd aan de fouten die Lomborg zou maken. 

De cijfers

De statistieken die Lomborg gebruikt lijken te kloppen. Door betere voorbereiding op rampen, vroegere waarschuwing en andere innovatie is het aantal doden bij klimaatrampen fors gedaald sinds 1920. The Lancet, een wetenschappelijk tijdschrift, bevestigt in een studie naar temperatuurgerelateerde rampen een kleine daling tussen 2000 en 2016.

Maar vooral ook de World Meteorological Organization bevestigt het succes van de daling van klimaat gerelateerde doden. “Achter de grimmige statistieken gaat een boodschap van hoop schuil. Deze tweede editie van de WMO-atlas laat zien dat implementatie van multi-hazard early warning systems heeft geleid tot een significante sterftedaling. Eenvoudig gezegd, we zijn beter dan ooit in het redden van levens.” 

Zij gebruiken dezelfde primaire bron als Lomborg, namelijk de database van EM-DAT, “the international disaster database”. 

Deze daling geeft alleen niet de hele context. Alhoewel het aantal doden wel omlaag gaat, stijgt volgens hetzelfde rapport van de WMO het aantal rampen en de economische kosten wel.

De paper van Lomborg die Meeus citeert bevestigt ook niet de claim dat het prima gaat met onze planeet en ons klimaat. Lomborg schrijft aan het einde: “De opwarming van de aarde is reëel en heeft op lange termijn een aanzienlijke, negatieve impact op de samenleving. We kunnen en mogen niet niets doen. Maar de cijfers maken ons ook duidelijk attent op het gevaar dat we eindigen met een te ambitieus en te kostbaar klimaatbeleid, met een algemene visie die de wereld op een groeipad plaatst dat dramatisch minder welvaart zal opleveren, vooral voor de armsten ter wereld.”

Conclusie

Het aantal klimaatdoden daalt inderdaad sinds 1920 maar dat komt met name door betere voorbereiding en innovatie op het gebied van het redden van levens. De eigen bron van Bjorn Lomborg beaamt dat ook. Bovendien concludeert Lomborg dat klimaatverandering wel een probleem is in zijn laatste alinea’s, alleen pleit hij voor een andere aanpak. Ten slotte blijkt dat het aantal rampen en economische kosten ervan stijgen, zelfs al dalen de doden, wat er op wijst dat het een probleem is dat blijft groeien.

Meer lezen? Een overzichtelijk artikel over hetzelfde onderwerp is eerder geschreven door National Geographic: ”Weather disaster-related deaths are down—warming could undo that trend“.

Kopfoto: Pexels