Claire Wardle: ‘Fake news is global crisis’
Op het International Journalism Festival in Perugia begin april was er geen tekort aan presentaties over hét hot topic binnen de journalistiek: fake news. Waar het vandaan komt, of het iets nieuws is, hoe het zich verspreidt en hoe we het kunnen bestrijden. “Het wordt een lange en moeizame weg”, denkt Craig Silverman, redacteur bij BuzzFeed News.
Door: Marinka Wagenmans
Sociale platforms zoals Facebook en Twitter worden ervan beschuldigd verantwoordelijk te zijn voor onder andere de uitkomst van het Brexit-referendum en de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen. Tegelijkertijd wordt er herhaaldelijk geroepen dat fake news ‘niets nieuws’ is.
Problematische term
Waar in elk geval iedereen het over eens lijkt te zijn is dat fake news een problematische term is. Tijdens de presentatie ‘Fake news and the misinformation ecosystem’ vertelt Claire Wardle, redacteur bij First Draft News, dat iedereen bij het uitspreken van fake news, om deze reden, twee euro in de daarvoor bestemde pot moet gooien.
Niets nieuws
Volgens Jonathan Albright, professor en onderzoeker in nieuws en journalistiek, moeten we naar andere woorden voor de term zoeken. Dat vertelt hij tijdens een andere presentatie over fake news op het Journalism Festival: ‘Fake news: it’s nothing new’. Hij publiceerde hier onder meer een stuk over op The Guardian. Fake news wordt namelijk, onder andere door Trump, als overkoepelende term gebruikt voor alles waar men het niet mee eens is. Daar zit een gevaar. Gefabriceerde content is één van de suggesties die misschien een alternatief voor het woord kan bieden.
Wereldwijde crisis
Wardle noemt de verspreiding van nepnieuws een global crisis en zegt dat we naast het praten over het probleem ook eens actie dienen te ondernemen. Zij verdeelt het ‘ecosysteem van misinformatie’ onder in zeven verschillende vormen. Maar we moeten niet alleen kijken naar de verschillende vormen, ook naar de verschillende motivaties voor het maken en het verspreiden ervan.
Ecosysteem van misinformatie
Overvloed aan (mis)informatie
“De hersenen van het publiek zijn gefrituurd door de overvloed aan (mis)informatie,” denkt Mark Little. Volgens hem is een grote stap in het verbannen van misinformatie het überhaupt terugwinnen van het vertrouwen van het publiek.
Google wijst op factchecks
Om hier een handje bij te helpen geeft Google sinds 7 april 2017 aan bij een artikel wanneer deze misinformatie zou bevatten. Deze factcheck wordt volgens Google door ‘gezaghebbende bronnen’ uitgevoerd, zoals Snopes en Politifact.
Ook Facebook wil helpen nepnieuws te gaan bestrijden. Zo vertelt Aine Kerr, directrice binnen Facebook op het gebied van wereldwijde samenwerkingsverbanden met journalisten, op het International Journalism Festival dat ze het makkelijker willen maken voor leden om nepnieuws te melden. Dit door bij een nieuwsartikel aan te kunnen klikken dat dit, volgens jou, valse informatie is. “Onderzoekers binnen Facebook kijken dan of deze melding gegrond is, maar ook hier kijkt een onafhankelijke organisatie nogmaals naar de site.”
Belachelijk
Of deze controle nu de oplossing biedt, is ook maar de vraag. Sommige internetsceptici, waaronder Evgeny Morozov, vinden het een belachelijk idee. “Facebook verwijdert een foto van een beeld van Neptunus in Bologna omdat ze denken dat het pornografische content is,” zegt hij in een aflevering van Tegenlicht. “En zij moeten bepalen wat echt of nep nieuws is?”