Factcheck: ‘Door de sleepwet mag Nederland niet-geanalyseerde data delen met andere landen’
In maart is het zover. Dan mag Nederland naar de stembus voor het referendum over de nieuwe Wet op de Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten (Wiv). Een wet die beter bekend staat als de sleepwet. Een paar studenten zijn de initiatiefnemers van het referendum. Zij hebben de site www.sleepwet.nl in het leven geroepen. Daarop staat onder andere dat de Nederlandse inlichtingendienst ‘verzamelde data mag delen met buitenlandse inlichtingendiensten, ook zonder deze eerst geanalyseerd te hebben.’ Maar is dit ook zo?
Door Sven Trommelen
Deze stelling is tweeledig. De eerste bewering is dat Nederland data mag delen met buitenlandse inlichtingendiensten. De tweede bewering is dat de inlichtingendiensten deze informatie vooraf niet hoeven te analyseren voordat ze het doorsturen naar andere landen. De bewering moet dus op twee punten gecheckt worden.
Informatie delen
De eerste: Mag verzamelde data gedeeld worden met buitenlandse inlichtingendiensten? Het antwoord is te vinden in het wetsvoorstel van de Wiv. En om precies te zijn bij artikel 62, lid 1, onder d. Daar staat letterlijk: “De diensten zijn in het kader van een goede taakuitvoering bevoegd om omtrent door of ten behoeve van de dienst verwerkte gegevens mededeling te doen aan: daarvoor in aanmerking komende inlichtingen- en veiligheidsdiensten van andere landen, alsmede andere daarvoor in aanmerking komende internationale beveiligings-, verbindingsinlichtingen- en inlichtingenorganen.”
Oké. Ingewikkelde taal. Wat staat er nou in normaal Nederlands? Om goed onderzoek te kunnen doen, mogen de Nederlandse diensten gegevens delen met veiligheidsdiensten in andere landen. Die landen moeten daar dan wel voor in aanmerking komen. Dus de overheid gaat onze gegevens niet aan alle landen op de wereld geven. De Minister van Defensie of Justitie en Veiligheid moet daar eerst toestemming voor geven.
Gegevens analyseren
Het eerste deel is dus waar. Nederland mag gegevens delen met andere landen. Maar mag dit ook zónder deze eerst geanalyseerd te hebben? Want dat beweert www.sleepwet.nl ook.
Het antwoord op deze vraag staat een stukje verderop in het wetsvoorstel. Bij Artikel 64 staat het volgende: “1. De diensten zijn in het kader van een goede taakuitvoering voorts bevoegd om op grond van een dringende en gewichtige reden ongeëvalueerde gegevens te verstrekken aan een instantie als bedoeld in artikel 62, eerste lid, onder d.
- Een verstrekking als bedoeld in het eerste lid vindt niet eerder plaats dan nadat Onze betrokken Minister op een daartoe strekkend verzoek van het hoofd van de dienst toestemming heeft verleend.”
In gewoon Nederlands
Deze zinnen zijn al begrijpelijker Nederlands dan de vorige, maar dit staat er in het kort: de Nederlandse diensten mogen gegevens die nog niet nagekeken zijn aan andere landen geven. Het moet dan wel een dwingende situatie zijn. En ze moeten hier een goede reden voor hebben. De minister moet hier wél toestemming voor geven. Als dat minister het niet goed vindt, mogen de gegevens niet aan andere landen gegeven worden.
Conclusie
De bewering op de site van sleepwet klopt. De overheid mag gegevens van ons aan andere landen geven. Zelfs als deze niet geanalyseerd zijn. Wel zijn hier strikte voorwaarden aan verbonden en moet het om een dwingende situatie gaan waar de minister toestemming voor geeft. We beoordelen beide stellingen als waar.