Factcheck: ‘Gewelddadige videogames verboden in Duitsland en Engeland’

De Staatkundig Gereformeerde Partij, beter bekend als de SGP, is tegen geweld in videogames. Haar standpunt luidt: “Geweld is niet goed te praten, en al helemaal niet als dat ‘voor de lol’ is, zoals in sommige films en games. Om die reden is de SGP voor een verbod op gewelddadige games. In enkele landen om ons heen (Duitsland, Engeland) geldt zo’n verbod al. Waarom zou Nederland dat goede voorbeeld niet kunnen volgen?” Maar klopt dat eigenlijk wel?

Door Yannick Spinner

Geweld en videogames zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Hoewel de SGP in het bovenstaande standpunt niet toelicht wat precies met ‘gewelddadige games’ wordt bedoeld, kun je ervan uitgaan dat de christelijke partij zowel doelt op games zoals Angry Birds – het lanceren van vogels op varkentjes, met als doel om de varkentjes te vernietigen voor punten – en games zoals Grand Theft Auto 5 – een open wereld game waarin je kunt doen wat je wil; bijvoorbeeld talloze mensen (onschuldig of niet) neerschieten, aanrijden en koelbloedig vermoorden. Beide uitersten van videogamegeweld zijn gewoon verkrijgbaar in de twee vermelde landen.

Leeftijdsclassificatie Engeland

Wel hanteren beide landen een ietwat andere insteek wat betreft leeftijdsclassificering van videogames. Engeland gebruikt sinds 2012, net zoals de rest van Europa (en dus ook Nederland), het PEGI-systeem. PEGI, een afkorting voor ‘Pan European Game Information’, geeft een leeftijdsclassificatie voor games (3, 7, 12, 16 of 18 jaar) en voegt daar tevens indicaties bij over de inhoud van de betreffende game, bijvoorbeeld of een spel geweld, seks, drugs of racisme bevat.

Geen wettelijk voorschrift

PEGI werd voor 2012 in Engeland ook al gehanteerd op vrijwillige basis, waarbij games tevens werden gecheckt door de BBFC (British Board of Film Classification) als er te veel geweld in voorkwam. Sinds 2012 is PEGI de enige in Engeland die een leeftijdsclassificatie mag uitdelen. Overigens maakte de vrijwillige natuur van de stempel plaats voor wettelijke verplichtingen waardoor het nu in Engeland dus illegaal is om een game te verkopen aan een te jonge koper, zo legt UK Interactive Entertainment uit. De meeste landen die het PEGI-systeem gebruiken, zien het als een advies en dus geen wettelijk voorschrift. Engeland is in dat opzicht wat strenger, maar in Nederland gelden vergelijkbare juridische consequenties.

Met andere woorden: in Engeland geldt er geen verbod op gewelddadige videogames in de breedste zin van het woord. Er zijn overigens in totaal drie gevallen geweest (allemaal vóór 2012) waarbij een game na rating van PEGI en/of de BBFC in Engeland werd verboden, aldus banned-videogames.silk.co. Tienduizenden andere gewelddadige videogames zijn allemaal gewoon verkrijgbaar in Engeland met dezelfde leeftijdsclassificatie als in Nederland.

De twee milde vormen van Duitse censuur

Waar er in Engeland tot op heden slechts drie games verbannen zijn, telt Duitsland volgens dezelfde site twintig verbannen games. Duitsland heeft een eigen leeftijdsclassificatie die – zo zou je het kunnen framen – gewelddadige videogames verbiedt voor bepaalde leeftijdsgroepen. De USK (Unterhaltungssoftware Selbstkontrolle of Vrijwillige Zelfcontrole op Entertainment Software) deelt net zoals PEGI leeftijdsclassificeringen uit (0, 6, 12, 16, 18 jaar) die wettelijk gecontroleerd worden. Duitsland verbiedt net zoals Engeland en Nederland de verkoop van games voor volwassenen (18+) aan minderjarigen.

Geen advertenties

Nu is er in Duitsland een tweede vorm van ‘verbod’ waar de SGP in het bovenstaande statement op zou kunnen doelen. De USK is doorgaans ietwat strenger dan PEGI en bestempelt een game dan ook wel eens als ‘niet beoordeelbaar’, waarna deze game wordt bekeken door het BPjM (vrij vertaald het Departement van Media Schadelijk voor Jonge Personen) en al dan niet op de zogenoemde ‘index’ belandt. Games op deze lijst, zo legt EverybodyPlays uit, mogen niet geadverteerd worden (reclame en displays in winkels) en mogen niet uitgelicht worden in gamebladen.

Nog steeds verkocht

Deze extra maatregel is overigens vrij beperkt, want games op deze lijst mogen nog steeds verkocht worden (onder de toonbank), mits de koper meerderjarig is. De ‘index’ is dus meer een maatregel om games voor volwassenen weg te houden bij te jonge gamers. Tevens geldt er een kanttekening voor de USK-rating, omdat deze classificatie alleen kan worden toegepast op fysieke games. Online games, digitale kopieën van games en apps uit virtuele app-winkels krijgen geen dergelijk label.

Geen hakenkruizen

Daarnaast zijn hakenkruizen in videogames in Duitsland vanwege de historie van het land verboden, zo stelt Dorkly. De website maakte een lijst van videogames die werden aangepast voor de Duitse markt, waarbij Tweede Wereldoorlog-games bijvoorbeeld een nieuw symbool kregen (in plaats van een hakenkruis), minder bloed uit wonden spoot of menselijke vijanden werden veranderd in robots. Nu, de SGP interpreteert deze vorm van censuur als een direct verbod op gewelddadige videogames, maar zoals al meermaals aangetoond, worden games überhaupt nauwelijks verboden.

De game Wolfenstein II: The New Colossus censureerde Adolf Hitler bijvoorbeeld in Duitsland, zoals te zien in bovenstaande video.

De Duitse markt passen videogames voornamelijk aan vanuit een financieel oogpunt. Een  minder bloederig en nazivrij game met een lagere leeftijdsbeperking en gewone advertentierechten, is gunstig voor een producent.

Conclusie

Kortom, het statement van de SGP is grotendeels onwaar. Gewelddadige videogames worden slechts onder zeer bijzondere omstandigheden daadwerkelijk verboden. Sterker nog, dat is in totaal in Duitsland en Engeland slechts 23 keer gebeurd. Engeland hanteert dezelfde leeftijdsclassificeringen als onder andere Nederland; beide landen hangen wettelijke voorschriften aan de adviesleeftijd van PEGI.

In Duitsland geldt een ander systeem dat op het gebied van geweld en eventueel nazisme wat strenger optreedt, maar tevens nauwelijks een game verbiedt. Ja, ontwikkelaars houden rekening met mogelijke strengere wetgevingen en passen hun games waar nodig ietwat aan, maar ook in Duitsland geldt er geen direct verbod op gewelddadige games.