Factcheck: ‘Hoe rechtser de politieke partij, hoe minder vrouwen op de kieslijst’

Het zal niemand ontgaan zijn dat deze week de gemeenteraadsverkiezingen plaatsvonden. De Volkskrant bracht een interessant onderzoek naar buiten. Uit een analyse van de lokale kieslijsten van landelijke partijen blijkt volgens journalist Joost de Vries: ‘hoe rechtser, hoe minder vrouwen’.

Bij de linkse Partij voor de Dieren zijn er meer vrouwen dan mannen kandidaat, terwijl bij het rechtse Forum voor Democratie slechts een kleine 17 procent vrouw is.

Hoe zit het bij de buren?

Om onze analyse niet te breed te maken en haar zoveel mogelijk te laten aansluiten op de Nederlandse situatie, zullen we kijken naar de kandidaten van de belangrijkste politieke partijen in België, Frankrijk en Duitsland. Ook zullen we ons omwille van de haalbaarheid richten op landelijk niveau.

België

We beginnen met België, waar het percentage vrouwen per partij er zo uitziet:

cdH	55,6
Groen	50,8
PS	49,5
MR	48,6
FDF	48,5
N-VA	48,1
LDD	48
CD&V	47,5
Open VLD	47,5
PP	46,9
ptb	46,9
ECOLO	46,8
sp.a	46,6
Vlaams Belang	45,3

Bron: Kandidatenlijsten verkiezingen in België/Wikipedia (2014)

Vervolgens pakken we het Belgische politieke spectrum erbij:

Bron: De Standaard/Wikimedia Commons

Verschil

Je ziet: de Nederlandse situatie gaat hier niet helemaal op. De linkse partijen cdH, Groen en PS hebben inderdaad relatief veel vrouwen in hun gelederen. Op de rechterflank houdt vooral Vlaams Belang zich aan de vuistregel van relatief weinig vrouwen op rechts.

Maar Ecolo, dat met 46,8 procent vrouwen vrij ver onderaan staat in het lijstje, is een linkse partij. En de N-VA, dat met 48,1 procent bovenin de middenmoot staat, is juist rechts. Wel moeten we in de gaten houden dat de verschillen klein zijn: tussen cdH en Vlaams Belang zit een verschil van iets meer dan 10 procent.

Hoe is de man-vrouwverhouding in politiek Duitsland?

Op naar Duitsland, waar het ‘model’ van de Volkskrant niet perfecter dan dit geïllustreerd kan worden:

Grüne	51,5
Die Linke	51
SPD	40,8
CDU	39,8
CSU	27
FDP	22,6
AfD	12,8

Bron: Süddeutsche Zeitung (2017)

 

En hier het Duitse politieke spectrum, opgetekend door de Nederlandse politicoloog André Krouwel:

Bron: André Krouwel/London School of Economics

Als een van de meest linkse partijen van Duitsland hebben de Groenen – op de voet gevolgd door Die Linke – ook de meeste vrouwen aan boord: 51,5 procent van al hun kandidaten. De christendemocratische CDU zit precies in het midden van de partijen. En de radicaal-rechtse AfD staat ver onderaan, met slechts 12,8 procent vrouwen op haar kieslijst.

En hoe staat het er in Frankrijk voor met vrouwelijke kandidaten?

Parti radical de gauche	53
La République en marche	50
Front National	49
Mouvement démocrate	49
Union populaire républicaine	49
La France insoumise	47,5
Parti communiste français	47
Debout la France	45
Parti socialiste	44,2
Les Républicains	39
Union des démocrates et indépendants	39

Bron: Assemblée Nationale (2017)

Tot slot: Frankrijk. Lijkt de situatie daar meer op Nederland en Duitsland, of meer op België? Het antwoord is België. Bovenaan staat de Franse radicaal-linkse partij maar 53 procent vrouwelijke kandidaten, gevolgd door de progressieve partij van president Emmanuel Macron, die voor precies de helft van zijn kandidaten een vrouw op de kieslijst zette. Aan de andere kant van de ranglijst staan de twee centrum-rechtse partijen in Frankrijk, ieder met 39 procent vrouwelijke kandidaten.

Ook hier zijn uitzonderingen, net als in België dus. Het radicaal-rechtse Front National van Marine Le Pen had liefst 49 procent vrouwelijke kandidaten bij de Franse parlementsverkiezingen vorig jaar. Dat is meer dan de communisten (47 procent) en de socialisten (44,2 procent). Maar de vuistregel van Joost de Vries blijft grotendeels overeind: bovenaan staan linkse partijen, onderaan rechtse.

Conclusie

Hebben partijen, naarmate we verder naar rechts opschuiven in het politieke spectrum, inderdaad minder vrouwen om uit te kiezen op hun lijsten? Meestal wel, kunnen we vaststellen als we kijken naar België, Duitsland en Frankrijk. Weliswaar zijn er uitzonderingen, zoals het Front National en de N-VA, die stukken beter presteren dan bijvoorbeeld de socialisten als het gaat om man-vrouwverhoudingen.

Niettemin blijft de stelling overeind dat links-georiënteerde partijen relatief meer vrouwen als kandidaat aanstellen dan de rechtse bolwerken. We beoordelen de claim als grotendeels waar.