‘Aantal kankerdiagnoses verdubbeld sinds 1990’
Blikopnieuws claimde vorige maand dat steeds meer mensen gediagnosticeerd worden met kanker en dat het aantal patiënten ten opzichte van 1990 is verdubbeld. Volgens het bericht kregen in 2018 116.000 mensen de diagnose. Maar hoe komen deze cijfers tot stand?
Door: Willem Pijnenburg
Volgens het bericht waren er dus in 1990 rond de 58.000 diagnoses. Maar is er in die 28 jaar enkel een stijging, die alleen maar blijft toenemen? Of loopt het de laatste jaren juist af en zegt die verdubbeling weinig? Misschien wel het belangrijkst: hoe is deze dataset tot stand gekomen? Wie houden deze cijfers bij en hoe betrouwbaar gebeurt dit?
Datamanagers
Volgens Blikopnieuws zijn de cijfers afkomstig van het KWF. Een belletje naar het KWF zorgt al snel voor duidelijkheid. De cijfers worden uiterst nauwkeurig bijgehouden door het Integraal Kankercentrum Nederland (IKNL). Zij hebben datamanagers in dienst die de elektronische dossiers bekijken van artsen. Daaruit kunnen zij opmaken wanneer en welke vorm van kanker iemand heeft gekregen. Artsen registreren dus alleen de gegevens in de dossiers, maar sturen deze niet op naar het IKNL. Daar hebben zij zelf datamanagers voor. Dit wordt gedaan omdat datamanagers onafhankelijk zijn en niet bekend zijn met de patiënten. Artsen weten dat datamanagers in de dossiers spitten en vinden dit prima, zegt Akke Albada van het IKNL. Volgens haar vinden artsen het belangrijk dat alle cijfers over deze ziekte naar buiten komen. Daarnaast nemen de datamanagers werk uit handen van de artsen, wat in dit geval voor beide kanten gunstig zou zijn.
Verdubbeling
Maar daarmee is de vraag of steeds meer mensen de diagnose kanker krijgen nog niet beantwoord. Cijfers wijzen uit dat dit inderdaad zo is. Op de website van de Nederlandse Kankerregistratie (beheerd door het IKNL) staan alle diagnoses per jaartal. Daarin zien we dat het aantal helaas stijgt:
Het klopt dus dat het aantal sinds 1990 verdubbeld is. In dat jaartal is het IKNL begonnen met het bijhouden van het aantal patiënten die de diagnose kanker kreeg. In 2015 zijn 107.637 mensen gediagnosticeerd met kanker. Dan spreken we over incidentie: het aantal nieuwe gevallen dat in een bepaalde periode wordt vastgesteld. Patiënten die in 2014 de diagnose kregen en in 2015 nog steeds kanker hebben, komen dus alleen voor in het jaartal 2014.
Nieuwe gevallen worden niet opgeteld bij het jaartal daarvoor. Het is dus niet dat er in 2017 136 gediagnosticeerd zijn met kanker, maar 111.582. Dat maakt de stijging extra pijnlijk, zeker omdat er in 2018 weer een aantal duizend patiënten bij zijn gekomen.
Het aantal neemt volgens Albada toe doordat de leeftijdsverwachting stijgt en er sprake is van bevolkingsgroei. Vooral ouderen krijgen de diagnose kanker.
Conclusie
Bij het controleren van de cijfers is duidelijk geworden hoe de dataset tot stand komt: door datamanagers die werkzaam zijn voor het IKNL. Op basis van die cijfers kunnen we concluderen dat er inderdaad steeds meer mensen de diagnose kanker krijgen en dat het aantal ten opzichte van 1990 verdubbeld is. We beoordelen de stelling als waar.