Uitspraken Baudet en Forum voor Democratie over lockdown onjuist

Via Twitter beweert politicus Thierry Baudet van Forum voor Democratie (FvD) dat de huidige lockdown niet werkt. FvD voegt daar in een artikel aan toe dat deze lockdown juist voor meer besmettingen zou zorgen. Maar kloppen deze uitspraken wel?

Thierry Baudet en zijn partij FvD zijn al langer zeer kritisch op het beleid van de overheid rondom covid-19 en ook uit deze uitspraken blijkt dat zij geen voorstander zijn van de huidige maatregelen. Toch lijken de uitspraken die Baudet en FvD hebben gedaan over het effect van de huidige lockdown gewaagd.

Navraag bij FvD over de onderbouwing van Baudets en hun beweringen leert dat zij zich baseren op een fragment van een video van de World Health Organization (WHO) en op 22 wetenschappelijke bronnen die zij zelf hebben verzameld.

WHO-video

Op het eerste gezicht lijkt dat een prima onderbouwing van de uitspraken. Echter blijkt de video van de WHO die gebruikt wordt als onderbouwing een andere strekking te hebben dan de uitspraken van Baudet en FvD. In de video wordt namelijk ingegaan op de vraag waarom een lockdown geen permanente oplossing is voor de coronacrisis. Er wordt echter niet gezegd dat een lockdown geen enkel effect zou hebben, maar er wordt vooral benadrukt dat een lockdown niet de enige maatregel moet zijn die genomen wordt. Dit wordt duidelijker wanneer de gehele video wordt bekeken en niet enkel het fragment wat gedeeld is door FvD.

Of een lockdown gebruikt moet worden als permanente oplossing voor de huidige pandemie is een compleet andere discussie. Door de manier waarop Baudet en FvD hun uitspraken formuleren richten ze zich op de discussie over de huidige lockdown en niet op de discussie waar de video van de WHO over gaat.

Wetenschappelijke bronnen

Ook bij de 22 wetenschappelijke bronnen die het FvD zelf verzameld heeft als onderbouwing van de uitspraken kunnen de nodige vraagtekens worden gezet. Zo is door FvD op geen enkele manier inzichtelijk gemaakt op welke criteria zij deze bronnen hebben geselecteerd. De Nederlandse Vereniging voor Medische Microbiologie (NVMM) laat weten dat het bij wetenschappelijke artikelen belangrijk is om te kijken of ze een peer review hebben gehad. Bij een peer review wordt een wetenschappelijk artikel getoetst door een onafhankelijke wetenschapper die niet heeft meegewerkt aan het artikel. Er wordt dan gekeken of het artikel aan vastgestelde wetenschappelijke eisen voldoet.

Van de 22 wetenschappelijke artikelen die FvD gebruikt als onderbouwing van hun uitspraken hebben er slechts twee een peer review gehad. De overige twintig artikelen zijn dus minder betrouwbaar, waardoor de wetenschappelijke onderbouwing van FvD wankelt. Als wordt gekeken naar alle afzonderlijke bronnen valt daarnaast op dat veel bronnen, net als de video, een compleet andere strekking hebben dan de uitspraken van Baudet en FvD. Daarnaast zijn veel onderzoeken die door FvD worden aangedragen als onderbouwing nog helemaal niet afgerond. De uitkomst van die onderzoeken kan dus nog veranderen.

‘Lockdown heeft wel degelijk effect’

De overheid herkent zich niet in de uitspraken van Baudet en FvD. “De huidige lockdown is gebaseerd op uitgebreid advies van het OMT”, aldus Anna Sophia Posthumus, woordvoerster van het Ministerie van Veiligheid en Justitie. “Om ervoor te zorgen dat alle belangen worden meegewogen maken allerlei verschillende deskundigen deel uit van het OMT. De huidige lockdown is dus tot stand gekomen middels verschillende deskundige adviezen van het OMT waarbij zoveel mogelijk belangen mee zijn genomen.”

Posthumus wijst er daarnaast op dat ook de cijfers aantonen dat de lockdown wel degelijk effect heeft. “Uit de besmettingscijfers van het RIVM blijkt dat deze nu al een aantal weken omlaag gaan. Ook de ziekenhuiscijfers van het Landelijk Netwerk Acute Zorg laten zien dat de druk op de ziekenhuis al een aantal weken afneemt. Wij als overheid zien dat als een direct gevolg van de huidige lockdown. Dat is ook precies het doel van deze lockdown. Het aantal besmettingen moet omlaag en de druk op de ziekenhuizen moet verminderd worden zodat er weer zaken versoepeld kunnen worden en we uiteindelijk weer uit deze lockdown kunnen komen. Van een lockdown als permanente oplossing is absoluut geen sprake.”

‘Gevaarlijke uitspraak’

Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) is verbaasd over de uitspraken van Baudet en FvD en noemt het zelfs ‘gevaarlijke uitspraken’. “Alle maatregelen die worden genomen zijn gebaseerd op een redelijk eenvoudig basisprincipe in de infectieziektenbestrijding: door het aantal contacten te verminderen, verminder je de verspreiding van het virus”, aldus Coen Berends, woordvoerder van het RIVM. Hij benadrukt dat de huidige lockdown wel degelijk effect heeft. “We zagen al tijdens de eerste golf vorig jaar dat maatregelen wel degelijk effect hadden. Ook de huidige maatregelen hebben een effect. We zien bijvoorbeeld het aantal besmettingen dalen sinds de ingang van de lockdown.”

Wat zeggen de cijfers?

Zoals hieronder te zien is neemt inderdaad het aantal besmettingen af sinds de ingang van de huidige lockdown. Daarnaast is te zien dat de druk op de ziekenhuizen afneemt. Deze cijfers zijn afkomstig van het RIVM die ze ontvangt van respectievelijk de Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) en het Stichting Nationale Intensive Care Evaluatie (NICE). Zij zorgen er gezamenlijk voor dat deze cijfers betrouwbaar zijn door ze te controleren. Deze cijfers kunnen daarom als betrouwbaar worden geacht.

‘Lockdown leidt niet tot meer besmettingen’

Berends bestrijdt ook de bewering van FvD dat, nu mensen meer binnen zijn er juist meer besmettingen plaatsvinden. “Volgens de huidige regels ben je binnen met je de mensen van je eigen huishouding en ontvang je slecht heel beperkt bezoekers. Nog minder dan voorheen. Het zou onlogisch zijn dat dit meer besmettingen veroorzaakt. De stagnering van het aantal besmettingen is eerder te wijden aan de opkomst van de Britse variant van het coronavirus die besmettelijker is en zich sneller verspreidt.”

Conclusie

De onderbouwing van de uitspraken van Thierry Baudet en Forum voor Democratie is ronduit slecht te noemen. De video die zij opvoeren als bewijs heeft een compleet andere strekking dan de uitspraken van Baudet en FvD. Daarnaast hebben slechts 2 van de 22 wetenschappelijke bronnen een peer review gehad. Veel van de wetenschappelijke bronnen die zij aandragen zijn onderzoeken die nog niet afgerond zijn en waarvan de uitkomst dus nog kan veranderen. Daarnaast hebben sommige bronnen een andere strekking dan de uitspraken van Baudet en FvD.

Daar tegenover staat dat de cijfers aantonen dat het aantal besmettingen en de druk op de ziekenhuizen daalt sinds de huidige lockdown van kracht is. Zowel de overheid als het RIVM geven aan dit als een direct effect te zien van de huidige lockdown. Ook beargumenteert het RIVM duidelijk waarom het onwaarschijnlijk is dat het aantal besmettingen juist toeneemt omdat mensen meer binnen zijn.

Om deze redenen zijn de uitspraken van Thierry Baudet en Forum voor Democratie waarin zij stellen dat de huidige lockdown niet werkt en zelfs voor meer besmettingen zorgt onjuist.

Forum voor Democratie wenste niet inhoudelijk te reageren op de uitkomst van deze factcheck.

---

Omslagfoto: Jernej Furman, Flickr