“Wetenschappers meten zorgwekkende 5G-straling op schoolplein Almere”

Een video van ‘wetenschappers’ die op een schoolplein een zorgwekkende stralingsmeting verrichten is online veel gedeeld. Maar wie zijn zij en wat wordt er nou eigenlijk gemeten? 

Door Nicky Vonken

Twitteraar ‘Jroentjee’ deelt de video met zijn volgers en schrijft er een zorgwekkend bericht bij:

Het bericht wordt in twee dagen tweehonderd keer geretweet. Onder de tweet staat een linkje naar de originele video:

De video is op YouTube maar enkele honderden keren bekeken, maar is op Twitter en Facebook vaak gedeeld, zoals op de Facebookgroep ‘5G aanpakkers‘. Ook is de video overgenomen door diverse alternatieve nieuwswebsites. ‘5G: een gevaarlijk biologisch experiment waar we niet om hebben gevraagd’, kopt de website TransitieWeb. Onder andere JDreport.com en WorldUnity nemen het over. De artikelen zijn exact hetzelfde.

De makers 

Maar wie zijn deze ‘wetenschappers’ eigenlijk? Aan het einde van de video op YouTube staan de namen van de hoofdpersonen. ‘Meting gedaan op verzoek van Jason Wolmuis door Ankie Withagen. Ook Jochem de Jong wordt genoemd. Jason Wolmuis woont in de buurt van de betreffende Columbusschool, valt te lezen op een lokale nieuwswebsite. Op de website van MIWAST (Meten Is Weten Algemeen Stralings Team), een platform dat lezers wil informeren over 5G en straling bij hen in de buurt, is te zien dat Wolmuis, Withagen en De Jong de interesse in de effecten van straling delen. Zelf omschrijven ze zich als ‘gepassioneerde, bezorgde en kundige burgers.’

Voor die laatste kwalificatie valt wel wat te zeggen, omdat het team compleet is met Louis van der Kallen, politicus in Bergen op Zoom. In dit geval heeft Jason Wolmuis dus een persoonlijke band met de plek. Het draait vooral om het feit dat de zendmast bovenop de school geplaatst is en hun bezorgdheid over de gezondheid van de kinderen. FACTORY heeft MIWAST benaderd om meer te weten te komen over de motivatie om dit filmpje te maken. Hierop hebben we geen reactie ontvangen.

5G

Op de lokale nieuwswebsite is te lezen dat er naar aanleiding van het filmpje en de vele views vragen zijn gesteld in de gemeente door de lokale SP. De partij concludeert dat er nog te weinig informatie is rondom straling en dat deze beschikbaar moet zijn alvorens wordt gepraat over een 5G netwerk.

In die zin heeft de partij zeker een punt. De video zorgt voor de leek nogal voor wat onduidelijkheid rond dit thema. De bewering van de twitteraar dat het om 5G- straling gaat, is onterecht. Ten eerste: de school in Lelystad maakt er geen gebruik van. Alleen in Groningen is een centrum waar de inlichtingendienst gebruikt maakt van een 5G netwerk. Pas over een jaar of vier zullen de ‘gewone mensen’ gebruik kunnen maken van dit snelle netwerk. In het filmpje wekt men ook de suggestie dat het om een 5G-netwerk gaat door onder het WIFI-logo ‘5G’ te zetten. In de rest van de YouTube-video wordt niet meer over 5G gesproken.

Of er daadwerkelijk een groter blootstelling gaat komen door het 5G netwerk is de vraag. Het toenemende telefoongebruik kan leiden tot meer blootstelling, terwijl het nieuwe netwerk gerichter en efficiënter is, zegt Kennisplatform Elektromagnetische Velden. Wil je weten wat nou precies het verschil is tussen 4G en 5G? Dit filmpje van CNBC legt het je iets duidelijker uit.

Onderzoek en meters 

Wat is dat apparaat dat ze bij de meting gebruiken? Vergelijkbare apparaten zijn voor ongeveer 350 euro verkrijgbaar op internet. Stralingsdeskundige Marko Schippers licht toe dat dit apparaat radiostraling meet. Er is nog weinig bekend over de gezondheidseffecten van deze radiostraling, maar Schippers vertelt in zijn mail (waarin we het filmpje voorleggen) dat een dergelijke straling kan zorgen voor opwarming van oppervlaktes en dat te hoge waardes tot verbranding kunnen leiden.

Het is een ander soort straling dan röntgenstraling of radiostraling, waardoor (aantoonbaar) veranderingen in de cellen plaatsvinden en bijvoorbeeld kanker ontstaat. De straling waar we het nu over hebben, radiostraling, is vergelijkbaar met de werking van een magnetron. Dat sluit echter niet uit dat radiostraling ook (ernstige) lichamelijke klachten kan veroorzaken. Daar zijn wel al onderzoeken naar gedaan. Ook het Rijksinstituut voor Volksgezondheid (RIVM), dat vertegenwoordigd is in het Kennisplatform Elektromagnetische Velden, onderzocht de gevolgen van straling. Het RIVM concludeert in een onderzoek van 2019 dat er een relatie bestaat tussen laagfrequentie elektromagnetische straling en de spierziekte ALS. Harde bewijzen hiervoor heeft het echter niet.

In een brief aan de Tweede Kamer verklaart het RIVM tevens dat het Nederlandse netwerk ruim onder de vastgestelde blootstellingslimiet zit. Zolang deze gehanteerd blijven zal er geen schade zijn voor de volksgezondheid. Schippers acht de apparatuur wel betrouwbaar, al had hij behalve de momentopnames ook graag een meting van een constante blootstelling gezien. Dat is de meetwijze waar in het onderzoek naar verwezen wordt. Lezen we echter de beschrijving na, dan zou dat niet nodig zijn.

In het filmpje wordt gebruik gemaakt van een onderzoek. Onder de Youtubevideo staat een linkje naar het betreffende onderzoek, dat wordt omschreven als ‘Blootstellinglimieten, klachten en draadloostoepassing naar gegevens Maes, Cherry, Goldsworthy e.v.a.’. Tot onze verbazing komen we uit op de website van Gele Hesjes Nederland. Ergens anders is een dergelijk onderzoek niet te vinden. Ze noemen de limieten die zijn vastgesteld, maar specifieke onderzoeken waarop zij de complicaties baseren, zijn niet duidelijk terug te leiden.

Het kennisplatform hanteert een stralingslimiet van 61 volt per meter. Uit een veldonderzoek van Agentschap Telecom bij de betreffende mast in Almere blijkt dat die limiet bij lange na niet wordt gehaald. De waardes zijn nog niet groter dan 1 Volt per meter. Monique Beerlage, secretaris van het kennisplatform, stelt op de lokale nieuwswebsite bewoners gerust. “De metingen die gedaan zijn worden gedaan met bouwbiologische waarden, de SBM-norm. Deze waarden zijn in 2008 opgesteld door een Duits comité van deskundigen op het gebied van Bouwbiologie. Hun richtlijnen kunnen beschouwd worden als voorzorgslimieten. Dat zijn niet de waarden die in Nederland gelden en hebben hier geen enkele status. Daarbij werken we met Volt per meter (V/m). In Nederland ligt de norm dan op 61 V/m.” Om op het voorstel van Schippers terug te komen: de meetapparatuur van Agentschap Telecom meet wél de constante blootstelling.  

Conclusie

Effecten van de radiostraling en de op handen zijnde 5G-netwerken worden nog steeds onderzocht. Gezondheidsklachten kunnen zeker optreden, al reageert iedereen anders op de straling. Of er ook daadwerkelijk kinderen ziek zijn geworden van de straling, benoemen de makers niet. Het filmpje is, gezien de achtergrond van de makers, niet helemaal objectief, maar het is niet onwaar. De waardes die zij meten, zijn volgens de door hen aangenomen richtlijnen te hoog. Omdat zij zich echter beschermend opstellen ten opzichte van de leefomgeving, zullen zij zich sneller baseren op de bronnen die bevestigen dat de hoeveelheid straling schadelijk is.

Het RIVM baseert zich daarentegen op breedgedragen richtlijnen en ontkent mogelijke gezondheidsklachten niet. Hoewel voor de overheid naast gezondheidsklachten er meerdere factoren spelen in de afwegingen rond 5G, zal men pas bij het gebruik en verder onderzoek meer te weten komen over de effecten.

Update 29 oktober

Jochem de Jong, actief voor Miwast, legt uit waarom zij andere maatstaven gebruiken dan het RIVM. “Het gaat ons echt om de volksgezondheid en de effecten daarop. Ik vind het jammer dat wij als burgers niet worden gevraagd of wij het eens zijn met de installatie van 5G-netwerken.” De Jong ervaart zelf al een tijdje een piep in zijn oren, die volgens hem ontstaan is in een buurt waar meer straling is. Of hij nog meer mensen met klachten kent, wil hij liever niet zeggen. “Ik heb het gevoel dat ik dan toch niet word geloofd.”

---

Lees ook:

“De sterfte was al opgelost vóórdat we begonnen met het vaccineren tegen mazelen”

‘Aantal kankerdiagnoses verdubbeld sinds 1990’