Bosbranden in Australië: zijn er echt een miljard dieren dood?

Je hebt het vast voorbij zien komen: één miljard dieren dood door de bosbranden in Australië. Deze bosbranden komen regelmatig voor, maar zijn deze keer uitzonderlijk groot. Daardoor sterven er veel dieren. Maar hoeveel precies?

RTL Nieuws, NOS en GeenStijl; vrijwel elk medium publiceerde dit getal. Chris Dickman, professor ecologie aan Universiteit Sydney, werd als bron gebruikt. De professor vertelt in deze publicaties dat Australië bosbranden gewend is, maar dat er zelden zo’n groot gebied getroffen wordt. Hij beweert dat er meer dan één miljard dieren dood zullen gaan. Opmerkelijk is dat onder andere RTL Nieuws zegt dat er al één miljard dieren dood zijn. Terwijl in het persbericht van de Universiteit van Sydney wordt gesproken over dieren die dood zullen gaan.

Onderzoek ontbossing

De uitspraken van Chris Dickman zijn gebaseerd op een onderzoek uit 2007. Samen met twee andere onderzoekers heeft hij onderzocht hoeveel dieren er stierven door een goedgekeurde ontbossing tussen 1998 en 2005. Dit onderzoek heet ‘Impacts of Landclearing: the impacts of the approved clearing of native vegetation on Australian wildlife in New South Wales’. Ze kwamen op een schatting van 104 miljoen. De categorieën die ze in de telling meenamen waren: zoogdieren, reptielen en vogels. Vleermuizen, kikkers, insecten en ongewervelde beestjes telden ze niet mee.

In deze 104 miljoen zitten 11 miljoen zoogdieren, 80 miljoen reptielen en 13 miljoen vogels. Deze cijfers zijn afkomstig van ándere onderzoekers. Zij hebben deze aantallen ingeschat. Om deze schattingen te krijgen, vermenigvuldigden ze het aantal levende dieren per hectare in 2007 met de grootte van de ontbossing uit 1998-2005. Er waren 20,7 vogels per hectare en de ontbossing was 639.930 hectare.

Dus: 20,7 x 639.930 = 13.246.551 miljoen dode vogels.

Bosbranden

In de regio waar de ontbossing plaatsvond, brandt nu vuur. De berekeningen en populatiedichtheden uit 2007 zijn gebruikt om het aantal getroffen dieren door de bosbranden te voorspellen. Ook hier geldt dat alleen de groepen zoogdieren, reptielen en vogels zijn meegerekend. Het is niet duidelijk hoeveel hectare bosbrand de onderzoekers in de berekening hebben gebruikt.

Dus: 20,7 x hectare bosbrand = voorspelling van het aantal dode vogels.

Factoren

Volgens ecoloog Ignas Heitkönig, hoogleraar aan de Wageningen Universiteit, is het niet gek dat de onderzoekers de ontbossing vergelijken met de bosbranden. Wel denkt hij dat het aantal omgekomen dieren veel hoger ligt. Er zijn groepen beesten weggelaten. Ondanks dat, is het nog steeds lastig om ze te tellen. ”Als je in een gebied drie koala’s telt, moet je een marge nemen van één tot tien koala’s. Je moet rekening houden met koala’s die bijvoorbeeld verstopt zitten”, legt hij uit.

Als je eenmaal het totaal aantal dieren in New South Wales weet, kan je inschatten hoeveel beesten de bosbranden niet overleven. Je moet met de volgende factoren rekening houden:

– Dieren die direct getroffen worden door vuur;
– Dieren die doodgaan door rook;
– Dieren die omkomen door voedselgebrek;
– Gevluchte dieren die gepakt worden door roofdieren;
– Gevluchte dieren die doodgaan door regen na een bosbrand. Ze zijn de hitte van de bosbranden gewend en krijgen nu longontsteking door een temperatuurdaling.

Schattingen

Naast deze directe gevolgen kunnen de getroffene op lange termijn niet tot moeilijk voortplanten. Deze dieren gaan niet dood, maar het zorgt er wel voor dat er minder dieren geboren worden. Volgens Heitkönig is het door deze factoren niet makkelijk om betrouwbare uitspraken te doen. Samen met andere wetenschappers heeft hij een schatting gemaakt van het aantal koala’s dat nu nog leeft. Dat aantal ligt tussen de 34.500 en de 365.000. Dit laat zien dat het geven van een betrouwbare schatting moeilijk is en dus het één miljard aan dode dieren een grof getal moet zijn.

Collega dierenecoloog Eelke Jongejans kent het rapport ook. Hij wil er niet inhoudelijk op reageren, maar is het eens met Ignas Heitkönig. Hij denkt ook dat een betrouwbare schatting geven erg moeilijk is.