Autodiefstal in Nederland: neemt het daadwerkelijk af?
Het aantal diefstallen van personenauto’s blijft afnemen, aldus De Telegraaf begin april. Het medium beweert dat er in het eerste kwartaal van dit jaar ruim 5% minder auto’s zijn gestolen dan afgelopen jaar en dat de trend van de voorgaande jaren zich dus voortzet. Klopt dit wel, of zitten er toch nog wat haken en ogen aan deze cijfers?
Door: Cindy Goosen
In het artikel haalt De Telegraaf het Landelijk Informatiecentrum Voertuigcriminaliteit (LIV) aan. Het LIV is een samenwerkingsverband tussen de politie, de Rijksdienst voor Wegverkeer (RWD) en het Verzekeringsbureau Voertuigcriminaliteit (VbV). Het doel is het ondersteunen van politie en justitie bij het onderzoeken van voertuigcriminaliteit en doet dienst als expertisecentrum. Op het eerste oog dus zeker een betrouwbare bron.
Alleen in het veld
Wanneer je zoekt naar artikelen die recent, dus sinds 2019, zijn gepubliceerd over autodiefstallen valt er één ding op: het LIV is de enige bron die wordt aangehaald door nieuwsmedia als het gaat om diefstalcijfers van personenauto’s. Hieronder enkele voorbeelden:
De andere bron die nieuwsmedia raadplegen is het CBS. Ook niet de minste. Maar als het om het CBS gaat, wordt die vrijwel alleen de jaren voor 2019 genoemd, niet meer erna. Dat zou ermee te maken kunnen hebben dat de informatie van het LIV een stuk uitgebreider en gedetailleerder is. Waar het LIV kwartaal- en maandcijfers publiceert, publiceert het CBS enkel jaarcijfers.
De werkwijze
Om meer inzicht te krijgen in de cijfers die het LIV publiceert is het belangrijk om te weten hoe het instituut te werk gaat. Hoe wordt er geteld en wie doen dit?
“Zodra er een auto gestolen wordt, kunnen mensen aangifte doen bij de politie of de VbV”, vertelt André Bouwman van het LIV. “Daar wordt het kenteken van de gestolen auto in het Kentekenregister gezet, die beheerd wordt door het RDW. Die kentekens krijgen dan een A86 (vermissingssignaal door VbV) of A87 (diefstalsignaal door politie) signalering. Wij kijken elke maand in dit Kentekenregister naar auto’s die een A87-signaal hebben en zo wordt bij ons duidelijk hoeveel auto’s er zijn gestolen in Nederland.” Die cijfers publiceert het LIV dan vervolgens op de website.
Maar het instituut kijkt ook verdiepend naar de cijfers. “Als we opvallende ontwikkelingen zien, zoals een afname in het eerste kwartaal van 2020 ten opzichte van 2019, spelen we dit door naar de pers of de verzekeraars. Mocht er sprake zijn van een toename, dan proberen we de verzekeraars ook te adviseren hoe hiermee om te gaan en wat ze wellicht kunnen doen om in de toekomst slachtoffers te voorkomen”, aldus Bouwman.
Het aantal diefstallen
Uit de cijfers van het LIV zou volgens De Telegraaf blijken dat er in de eerste drie maanden van dit jaar 1777 personenwagens zijn gestolen en dat dit dus ruim 5% minder is dan in 2019. Het LIV publiceerde onderstaande cijfers op hun website.
De bewering dat het totaal aantal autodiefstallen in Nederland is afgenomen is op basis van deze cijfers in principe juist. De Telegraaf meldde dat het aantal diefstallen in het eerste kwartaal van 2020 met ruim 5% is gedaald in vergelijking met 2019 en het percentage ligt op 5,5%. Toch geeft de bewering van De Telegraaf geen compleet beeld van de situatie.
Jonge en oude personenauto’s
Volgens De Telegraaf blijft het het aantal diefstallen van personenauto’s afnemen. Wat er niet bij gezegd wordt is dat het LIV de personenauto’s in twee categorieën verdeelt, namelijk de jonge auto’s van 0 t/m 3 jaar en die van 4 jaar en ouder. Deze cijfers worden apart weergegeven in onderstaande tabel van het LIV.
Er is te zien dat er bij de jonge personenauto’s juist een stijging van 4,3% plaatsvindt van het aantal diefstallen, tegenover de afname van het aantal diefstallen van oudere wagens (8,3%). De bewering ‘het aantal diefstallen van oudere personenauto’s neemt af’ is in dit geval accurater.
Maar waarom is het verschil tussen jongere en oudere personenauto’s zo groot? Bouwman zegt hierover: “Het klopt inderdaad dat er steeds meer jonge auto’s worden gestolen en dat is iets waar wij ons erge zorgen over maken. Jonge auto’s zijn veel beter en strenger beveiligd dan oudere auto’s, maar toch worden die meer gestolen dan minder goed beveiligde oudere auto’s.” Dit betekent volgens hem dat de georganiseerde criminaliteit toeneemt steeds verder professionaliseert. Maar waarom worden de oudere auto’s dan minder snel gestolen? “Dat komt hoogstwaarschijnlijk doordat steeds meer autobendes worden opgerold die oudere auto’s strippen. Die markt is enorm afgenomen”, aldus Bouwman.
‘Blijft’ dalen
Volgens De Telegraaf blijft het aantal diefstallen van personenauto’s het eerste kwartaal van 2020 afnemen. Het woordje ‘blijft’ is meteen al een interessante. Daarmee wil de krant dus zeggen dat het aantal diefstallen van personenauto’s al een tijdje daalt. Als je kijkt naar het totaal aantal diefstallen per jaar (jonge en oude voertuigen samengenomen) van de afgelopen vijf jaar klopt dit. Zie onderstaande tabel van het LIV.
Maar als er apart gekeken wordt naar de afname per eerste kwartaal, waar het in het artikel van De Telegraaf om gaat, is er geen sprake van een daling die al lange tijd aan de gang is. Dat gaat eigenlijk in 2018 al fout, zoals te zien in onderstaande grafiek van de maandcijfers van het LIV.
In de grafiek is te zien dat de lijn van 2018 een afwijking vertoont in vergelijking met die van 2019 en 2020. In 2018 was er in maart sprake van een grote stijging van het aantal autodiefstallen. Toch zijn er daardoor niet meer diefstallen dan in 2019. Uit de grafiek blijkt dat het totaal van het eerste kwartaal van 2018 op 1860 diefstallen ligt. Dat is minder dan de 1880 in het eerste kwartaal van 2019. Een daling in het eerste kwartaal is dus pas vorig jaar ingezet en is niet al een tijdje aan de gang.
Andere categorieën
Wanneer je in de kop boven een artikel leest dat het aantal autodiefstallen is afgenomen overheerst een positief gevoel. Maar als er verder naar de context gekeken wordt ontstaat er toch een ander beeld. Het is mooi dat het aantal diefstallen van personenauto’s, of eigenlijk oudere personenauto’s, daalt, maar dat zegt niets over het aantal voertuigendiefstallen in totaal in Nederland. Die cijfers zijn een stuk minder optimistisch, dat blijkt wel uit onderstaande tabel van het LIV.
Het totaal aantal voertuigdiefstallen is in het eerste kwartaal van 2020 met 1,8% toegenomen ten opzichte van het eerste kwartaal van 2019. De enige categorieën waar een daling in het aantal diefstallen te zien is zijn de bromfietsen en de personenauto’s van vier jaar en ouder. Dat betekent dus dat er zes van de 10 categorieën een stijging van het aantal diefstallen is. Dat klinkt meteen al een stuk minder positief.
Geen compleet beeld
Kortom, de constatering van De Telegraaf dat het aantal diefstallen van personenauto’s in Nederland blijft dalen is in principe juist, maar het geeft geen compleet van de huidige situatie. Zo geldt de daling alleen voor de personenauto’s die vier jaar of ouder zijn, is er in de eerste kwartalen van de afgelopen twee jaar geen continue daling te herkennen en is het percentage van diefstallen van alle voertuigen juist toegenomen. Er schuilt veel meer achter deze cijfers dan De Telegraaf kenbaar maakt. Verdieping in de cijfers maakt dat duidelijk en het heeft zelfs iets nieuws aan het licht gebracht: de toenemende professionalisering van autodieven.
Foto: JBLE