‘Helft Nederlandse profvoetbalclubs staat op omvallen’
De NBA (Nederlandse Beroepsorganisatie voor Accountants) claimt in een open brief dat de helft van de Nederlandse profvoetbalclubs op omvallen staat. Is dat een feit of is het onruststokerij?
Door Bas Lageschaar
Nederland kent 34 profclubs in de eredivisie en de eerste divisie. De NBA onderzocht de financiële stabiliteit van al die clubs. Het onderzoek baseert zich op de financiële jaarcijfers van het seizoen 2017-2018. Het onderzoek laat zien dat elf clubs een negatief nettoresultaat wanneer er geen rekening wordt gehouden met de opbrengsten uit transfers. Het gaat onder andere om Ajax, AZ, FC Utrecht, PEC Zwolle en VVV Venlo. Als de transferperiode afgelopen is zie je dat, door de opbrengsten van transfers, het nettoresultaat minder negatief wordt of positief eindigt bij deze clubs.
Als voorbeeld: FC Utrecht had voor de transferperiode een negatief resultaat van circa 9,6 miljoen euro. De verkoop van spelers leverde de club 11,1 miljoen euro op. Het nettoresultaat werd daardoor positief met 1,5 miljoen. ADO Den Haag, Excelsior en FC Twente bleven na de inkomsten uit de transferperiode in de rode cijfers; zij blijven dus een negatief nettoresultaat houden.
Oorzaken van wisselend nettoresultaat
Volgens de NBA zijn de wisselende transferopbrengsten, het spelen van Europees voetbal en het wel of niet degraderen een oorzaak van de wisselende nettoresultaten. Ook zorgt dit voor risico’s op het gebied van vermogen en resultaat, valt er in de brief van de NBA te lezen. Een club krijgt bij degradatie veel minder tv-inkomsten en minder opbrengsten uit de verkoop van seizoenkaarten en losse kaarten. Andersom heeft het natuurlijk een positieve werking. Bij een hogere klassering kan een club rekenen op meer sponsorgelden, meer tv-geld en een hogere kaartverkoop.
Hanno Bakkeren, economiedocent aan de Fontys Hogeschool Journalistiek, laat weten dat de NBA gelijk heeft. “Van de 33 profclubs hebben er 16 een negatief eigen vermogen. Het betekent dus dat ze meer schulden hebben dan bezittingen. Objectief betekent dit dat ze dus op omvallen staan, want ze zijn daardoor technisch failliet. Net zoals dat ook voor een bakker geldt die meer schulden heeft dan bezittingen, of voor een gezin. Dat is geen mening, maar een objectieve maatstaf.”
Onterecht zorgen
De NBA maakt zich niet alleen zorgen over het nettoresultaat. “Al meerdere jaren is er bij veel clubs sprake van een negatief exploitatieresultaat vóór transferopbrengsten. Uit de beschikbare informatie blijkt dat de transferopbrengsten jaarlijks sterk wisselen. Dit zorgt voor een eveneens zeer wisselend nettoresultaat met in veel gevallen een minimaal of zelfs negatief eigen vermogen. De financiële weerstand is in veel gevallen nihil”, staat er in het document.
Volgens de NBA moeten clubs zich meer zorgen gaan maken: het ontbreken van eigen vermogen is bedreigend voor het voortbestaan van veel clubs volgens de organisatie. Deze financiële kwetsbaarheid brengt verschillende risico’s met zich mee zoals het schuiven met geldstromen (liquiditeit), het open staan voor onbekende financiers en in het uiterste geval een (dreigend) faillissement. Bij veel supporters, die met hart en ziel verbonden zijn aan hun club, ontstaat dan grote onrust. Bij de betrokken gemeente, vaak als eigenaar van het stadion of de grond en via leningen al nauw betrokken bij de club, ontstaat grote druk om “de club te redden”, staat er in de brief.
Maar hoe kijken de clubs naar de brief?
Van de vier benaderde clubs (FC Twente, FC Utrecht, ADO Den Haag, en VVV Venlo) wil alleen ADO Den Haag reageren op de brief. FC Twente geeft aan dat zij veel vragen krijgen rondom de kwestie en daarom geen tijd hebben om vragen te beantwoorden. ADO Den Haag laat weten dat
zij zich totaal niet herkennen in de brief en dat zij zich vooral bezighouden met hun eigen financiële positie. “Wij boeken daarin progressie. Op commercieel gebied zijn er grote stappen gemaakt. En ook
via de verkoop van spelers. Voor ons was de verkoop van Bjørn Johnsen aan AZ zeer belangrijk. Wij nemen de brief niet serieus”, aldus Ronald van der Geer, de persvoorlichter bij ADO Den Haag.
Sterk uitgedrukt
Ruud Koning, sporteconoom bij de Rijksuniversiteit Groningen, laat in een interview bij BNR Nieuwsradio weten dat het ‘op omvallen’ wat sterk is uitgedrukt. “De somberheid vanuit het perspectief van de accountants kan ik mij wel voorstellen. Ik denk dat we een prachtig Europees seizoen gezien
hebben, met slechte eigen vermogens maar leuke resultaten op het veld.” Konings vindt dat de gemeentes een te grote rol spelen. “Bij de serieuze geldproblemen van Twente ging de gemeenteraad op de knieën. Een ander voorbeeld is ‘de Vrienden van Feyenoord’ (een groep investeerders die min
of meer spontaan miljoenen in de club stoppen, zonder dat het een structureel karakter krijgt). Accountants kunnen daar geen objectieve waarde aan toe kennen.”
KNVB
De KNVB wil tegenover FACTORY niet reageren op de brief, maar wil wel reageren op de financiële situatie van de Nederlandse clubs in het algemeen. “De KNVB onderkent het belang van een goede vermogenspositie van de clubs in het betaalde voetbal. Juist om die reden is met ingang van het huidige seizoen de KNVB-regelgeving op dit punt aangescherpt. Met de nieuwe regelgeving wil de KNVB negatieve eigen vermogens terugdringen.
“Vanaf seizoen 2018/2019 gaat deze aanpassing in en geldt dat een club met een negatief eigen vermogen de verplichting heeft om dit met ten minste 5% per seizoen te laten afnemen. De effecten daarvan zullen voor het eerst pas duidelijk worden in de jaarcijfers over het seizoen 2019/2020 (najaar 2020). Het heeft weinig zin om daar nu op vooruit te lopen. We willen eerst zien wat voor effect de nieuwe regelgeving heeft, pas daarna kunnen we kijken of die regelgeving wijzigingen behoeft”, laat woordvoerder Daan Schippers namens de KNVB weten.
Conclusie
Het is lastig te stellen of de clubs op omvallen staan. Objectief gezien heeft de NBA gelijk en staan de clubs met een negatief eigen vermogen op omvallen. Als je kijkt naar de artikelen en de woorden van de experts blijkt dat voetbal vooral een onzekere economie is waarbij veel afhangt van sportieve prestatie (promotie/degradatie, spelen van Europees voetbal) en de transferwaarde van spelers.