Zijn mannen die korter slapen mannelijker?
Niet iedereen slaapt even goed, maar dat minder slaap in verband staat met hoe masculien mannen zich voelen, komt wellicht als een verrassing. Toch publiceerde het magazine VIVA een artikel over dit onderwerp. Hun kop luidt: Bewezen: mannen die korter slapen zijn mannelijker. In hoeverre is dit waar?
Niet alleen VIVA publiceerde dit onderzoek, maar ook online platform TAGMAG en JFK Men kwamen met deze headline. Het vrouwenblad Flair publiceerde het onderzoek ook en verwees in hun bronvermelding weer naar VIVA.
Belanghebbenden
In het artikel van VIVA wordt direct gelinkt naar het onderzoek van Trustdeals. Trustdeals is een internationaal coupon- en dealplatform dat kortingscoupons bij tienduizenden winkels verzamelt. Consumenten kunnen deze coupons gebruiken bij de desbetreffende winkel. De contactpersoon van dit onderzoek is Robin Berkel. Zijn e-mailadres geeft aan dat hij werkzaam is bij Reputatiefabriek. Reputatiefabriek is een bedrijf dat ondernemers helpt bij het groeien van hun naamsbekendheid en online reputatie. Het onderzoek is dus uitgevoerd door een commerciële organisatie. In hoeverre is het dan nog betrouwbaar?
Het onderzoek
Robin Berkel liet ons weten dat het onderzoek in de vorm van een enquête was. Toen we het onderzoek opvroegen bij Reputatiefabriek, mochten we het niet inzien. Berkel schreef terug: “Het is ons beleid om onderzoeken zelf niet te delen met studenten. Dit ook gezien de vertrouwelijkheid van onze methoden en de gegevens van de deelnemers aan het onderzoek.”
We kunnen dus niet aan de enquête zien of het correct uitgevoerd is en daardoor betrouwbaar is. Er is dus geen antwoord op de vraag hoe betrouwbaar hun onderzoeksmethode is.
“Het is terecht dat je twijfelt aan de betrouwbaarheid van het onderzoek.”
In het onderzoek van Trustdeals komen een aantal resultaten aan bod. Deze resultaten zijn door de media direct overgenomen. Rosa Wevers, promovendus aan de Universiteit Utrecht en docent Gender Studies zegt: “In het onderzoek van Trustdeals staat nergens vermeld welke wetenschappers het onderzoek hebben uitgevoerd of hoe ze het onderzocht hebben. Het is dus terecht dat je twijfelt aan de betrouwbaarheid van het onderzoek.”
Eerder onderzocht
In februari werd een academisch onderzoek gepubliceerd op de site van de Universiteit van Chicago dat ook over het slaapgedrag van mannen gaat. Nathan B. Warren (promovendus aan de Universiteit van Oregon) en Troy H. Campbell (promovendus aan Duke University) onderzochten of slaap een verband heeft met het stereotype van mannelijkheid.
Het grote verschil tussen het onderzoek van de Universiteit van Chicago en het onderzoek van Trustdeals, is de definitie die ze aan mannelijkheid geven. De titel van het onderzoek van Warren en Campbell luidt: The Sleep-Deprived Masculinity Stereotype. Je leest meteen dat het over het stereotype van mannen gaat. In het onderzoek van Trustdeals wordt geen enkele definitie van mannelijkheid gegeven. Wevers: “Bij dit soort onderzoeken is het belangrijk dat er een definitie wordt gegeven van mannelijkheid. Gaat het over biologische verschillen of over sociaal-culturele betekenissen die we aan gender geven?”
Gezondheidsproblemen en gender
Trustdeals beweert dat uit vorige onderzoeken blijkt dat mannen die als masculien gezien worden ongezond en risicovol gedrag vertonen. Wevers: “Ook dit heeft weer te maken met het stereotype en niet zozeer met het verschil tussen man en vrouw. Een stereotype kan invloed hebben op ons gedrag. Als een man merkt dat mannelijke mannen slechte gewoontes hebben (die in onze maatschappij als positief worden gezien) dan gaan zij vaak dit nadoen om ook als mannelijk gezien te worden. Ze gaan zich letterlijk naar dat stereotype gedragen. Stereotypes zijn dan ook gevaarlijk. Mannen kunnen last krijgen van stress of zelfs gezondheidsproblemen.”
“Onderzoek naar gender is heel complex”, vervolgt Wevers. “Daar heb je niet gauw antwoord op. De populariteit van dit soort onderzoeken laat zien dat er in onze cultuur nog steeds een sterke neiging bestaat om dingen als ‘typisch mannelijk’ en ‘typisch vrouwelijk’ te zien en in hokjes van gender te denken. Dit onderzoek van Trustdeals versterkt het stereotype alleen maar.”
“Slaap zegt biologisch gezien weinig over mannen.”
Rosa Wevers vindt het onderzoek niet geloofwaardig. Mannelijkheid is namelijk anders dan het stereotype van mannen. Wevers: “Slaap zegt biologisch gezien weinig over mannen. Dat zou een compleet ander onderzoek zijn. Slaap is gewoon slaap en de hoeveelheid die je ervan nodig hebt, verschilt per lichaam. In de maatschappij willen wij graag dingen aan gender verbinden, zoals slaap.”
Conclusie
Het is duidelijk dat het onderzoek van Trustdeals niet wetenschappelijk van aard is. Het is niet uitgegeven door een erkende uitgever of academisch blad en daardoor is het volgens Wevers per direct niet meer betrouwbaar. Een wetenschappelijk onderzoek toont altijd de onderzoeksmethodes, zodat het reproduceerbaar is. Daarnaast heeft Trustdeals hun definitie van mannelijkheid achterwegen gelaten. De lezer weet niet of het over de biologie gaat van de man of over het stereotype.
De media hebben dus klakkeloos dit onderzoek overgenomen en daar is ook nog iets voor te zeggen. Zij willen natuurlijk veel clicks en zo’n onderzoek levert dat op. Zoals Wevers aangaf wil onze maatschappij graag mannen en vrouwen van elkaar onderscheiden en zo’n artikel werkt daar alleen maar aan mee.
VIVA is benaderd voor een reactie, maar daar is niet op gereageerd.