Uitspraak over bijverdiensten van boeren niet goed onderbouwd
De NOS meldt in een artikel van 30 oktober dat ‘steeds meer boeren er iets bij doen’. Het artikel was geschreven naar aanleiding van een enquête afgenomen in opdracht van uitgeverij Agrio en de Universiteit van Wageningen, maar aan dat onderzoek zitten heel wat haken en ogen.
Volgens Jelke Bethlehem, hoogleraar survey-methodologie en senior-adviseur bij het CBS, is het onderzoeksrapport ‘veel te summier’. “Het is zo summier dat je met de beschikbare informatie niet kunt vaststellen of het om een goed of slecht onderzoek gaat. Dat alleen al is een reden om in de media geen aandacht te besteden aan deze peiling,” geeft hij aan in een reactie. Hij concludeert op basis van de steekproef dat de respons op het onderzoek ‘niet representatief’ is en niet te generaliseren valt naar de gehele doelgroep.
Oud onderzoek
Daarnaast wordt gezegd dat ‘steeds meer boeren’ bijverdienen. Volgens Robert Ellenkamp, hoofdredacteur van Agrio, is die bewering gebaseerd op een vergelijking van resultaten van dit onderzoek met een onderzoek van de universiteit van Wageningen medio jaren ’90. Tussen toen en 2020 heeft er nooit een meting plaatsgevonden en dus kun je je afvragen hoe die toename er uitziet. Het is nu hoger dan toen, maar of dat een steady toename was of hier en daar een piek is niet duidelijk. ‘Steeds meer’ is dus geen terechte bewering.
Publiciteit
Ook opvallend is dat het onderzoek is uitgevoerd met als doelstelling om publiciteit en omzet te creëren voor uitgeverij Agrio. Ellenkamp hierover: “Het is ons eigen initiatief geweest om verschillende redenen. Wij wilden als redactie zelf meer inzicht om te gebruiken voor het eventueel aanscherpen van onze redactionele formule. Door corona viel een deel van onze omzet weg met evenementen, waardoor we zochten naar een speciale uitgave om extra omzet uit de markt te halen. En dit soort onderzoeken samen met Wageningen Universiteit levert vaak ook landelijke nieuwswaarde op en dat past in ons streven om bekender te worden als de grootste landbouwuitgever van Nederland.” Het onderzoek is dus vooral bedacht om de aandacht van landelijke pers te trekken voor Agrio.
Niet helemaal representatief
De steekproef van 1200 boeren werd gevormd uit boeren die in de database stonden van Agrio en dus een uitnodiging kregen om aan de enquête mee te werken. Wat niet duidelijk wordt uit het artikel van de NOS, maar de betrouwbaarheid van het onderzoek wel degelijk minder maakt, is dat de tuinbouwsector niet werd meegenomen in de enquête. Betrokken leraar van de Universiteit van Wageningen Han Wiskerke hierover: “Qua verdeling over provincies en verhouding gangbaar/biologisch is het redelijk representatief, qua verdeling over landbouwsectoren was er sprake van oververtegenwoordiging van melkveehouderij en varkenshouderij en ondervertegenwoordiging van tuinbouw.”
Ellenkamp: “Agrio richt zich niet op tuinbouw. Daarom hebben we ook geen adressen en emailadressen van tuinders in onze database.” Volgens cijfers van het CBS zijn 12 procent van de landbouwbedrijven in Nederland tuinbouwbedrijven. Dat betekent dat 12 procent van de sector niet is meegenomen in de resultaten en de steekproef niet helemaal representatief is voor de gehele landbouwsector.
Conclusie
Concluderend zitten er behoorlijk veel haken en ogen aan dit onderzoek. De vraag is dus ten zeerste of de NOS het had moeten gebruiken in hun berichtgeving. Het lijkt eigenlijk voor een groot deel gratis publiciteit voor Agrio, dat het onderzoek ook vooral om die reden liet uitvoeren.
Lees hier al onze factchecks in de categorie ‘Geld’
Afbeelding: Photorama, Pixabay