Valse wolfspin neemt in aantallen toe, maar is totaal ongevaarlijk voor mensen
Volgens berichten in onder andere het AD maakt ‘de agressieve en giftige’ valse wolfspin een indrukwekkende opmars in ons land. Navraag bij de aangehaalde bron en andere bronnen schetst echter een heel ander beeld. Ondanks de groeiende populatie hebben we namelijk niets van deze spin te vrezen.
Wat wordt er beweerd?
‘De agressieve en giftige valse wolfspin is met een grote opmars bezig.’
Conclusie
Ongenuanceerd.
In het kort
- Alle spinnen in Nederland zijn ongevaarlijk. Een beet van de valse wolfspin is vergelijkbaar met die van andere spinnen die hier voorkomen en is te vergelijken met een wespensteek. Alleen als je allergisch bent kan dat leiden tot medische klachten.
- De valse wolfspin zal niet zomaar aanvallen; ze is assertief wanneer ze zich bedreigd voelt en kan bijten om zichzelf te verdedigen.
- Vrijwel alle spinnen zijn giftig; dat is hoe ze hun prooi vangen. Spinnen die hier voorkomen zijn echter niet giftig voor de mens, dus ook de valse wolfspin niet.
- De spin is niet ‘vals’, maar heeft die naam gekregen omdat ze op wolfspinnen lijkt, maar eigenlijk uit een andere familie komt.
- Van een opkomst is wel te spreken: het aantal waarnemingen is de afgelopen jaren snel gegroeid.
Verspreiding
De bewering verscheen op 6 september in een nieuwsbericht op de website van (onder andere) Algemeen Dagblad. Het omschrijft dat het aantal waarnemingen van de valse wolfspin enorm groeit. Spinnenspecialist Jinze Noordijk van EIS Kenniscentrum Insecten bevestigt in het artikel dat de spin zich definitief in Nederland heeft gevestigd. Het bericht was de volgende dag het meest gelezen bericht op de site. Het nieuwsartikel verscheen ook op andere platforms van DPG-Media: De Gelderlander, De Stentor, Brabants Dagblad, BN deStem en PZC. Het nieuws werd onder andere overgenomen door LINDA. en ook Het Parool sprak een dag geleden nog over ‘de giftige valse wolfspin, een agressief beestje uit Zuid-Europa.’
De bewering heeft drie onderdelen die het checken waard zijn: de agressiviteit, de giftigheid en de grote opmars. We bekijken deze drie delen afzonderlijk.
Niet agressief
Noordijk legt aan de telefoon uit dat hij zich niet kan vinden in het nieuwsbericht. “In Nederland zijn spinnen per definitie niet gevaarlijk. Spinnen bijten zo incidenteel, dat valt in het niet bij honden en wespen. We weten dat veel mensen er bang voor zijn, dus we benadrukken vaak dat er in Nederland niks aan de hand is als het om spinnen gaat.” De valse wolfspin heeft zijn naam wat dat betreft niet mee, want ‘vals’ verwijst naar het feit dat ze niet echt behoort tot de wolfspinnen.
Omdat er via sociale media negatief wordt gereageerd op het artikel, heeft Noordijk een bericht geplaatst op natuurnieuwssite Nature Today om het nieuws extra context te geven. Daarin wordt extra benadrukt dat de valse wolfspin geen enkele dreiging vormt. “Onze valse wolfspin, die voor een korte storm in een glas water heeft gezorgd, is dus helemaal niet gevaarlijk.”
Volgens de spinnenonderzoeker is het woordje ‘agressief’ geen goede omschrijving. “Dat suggereert dat ze zomaar aanvalt. Wij zeggen ‘assertief’, en dan alleen bij zelfverdediging. Veel spinnen zijn enorm bang voor mensen en ruimen direct het veld, maar deze heeft de neiging om te bijten als je hem vastpakt. Dat is niet uniek in Nederland. Een kruisspin bijt ook wel eens als kinderen ermee spelen.”
Niet giftig voor mensen
Ook het woordje ‘giftig’ in de kop zorgt voor ergernis, zelfs al staat verderop in het artikel dat een beet vergelijkbaar is aan een wespensteek. Noordijk noemt het sensatiezoeken. “Alle spinnen zijn giftig, dat is hoe ze hun prooi vangen en hoeft dus niet in de kop. Je schrijft toch ook niet: ‘de tweebenige Liz Truss is de nieuwe premier van Engeland?’ Het slaat nergens op.”
De gevolgen van een beet van een valse wolfspin zijn niet bijzonder ten opzichte van andere spinnenbeten. Het artikel van Noordijk bij Nature Today linkt naar een Zwitsers wetenschappelijk onderzoek naar spinnenbeten uit 2013. Het is een onderzoek van veertien spinnenbeten (het totale aantal geregistreerde beten in Zwitserland in twee jaar tijd), waarvan vijf beten van de valse wolfspin. De geregistreerde klachten zijn mild: pijn en een opgezwollen en/of rode huid rondom de beet. Slechts in één geval was er sprake van veel pijn, zwelling en misselijkheid, maar hier was waarschijnlijk sprake van een allergische reactie. Bij alle andere gevallen was er geen medische behandeling nodig en de milde klachten waren binnen een dag verdwenen. Ook dit researchinstituut van de Universiteit van Californië, dat onderzoek doet naar beheersmaatregelen van ongedierte, noemt de valse wolfspin ongevaarlijk voor de mens.
De volgende dag
Opvallend is dat de DPG-sites, waaronder het AD, een dag later met nog een bericht komt over de valse wolfspin. Het gaat over een moeder en zoontje die een valse wolfspin in huis hebben gevangen. In het bijbehorende filmpje wordt de broodnodige context gegeven door spinnenfanaat Sjef van Overdijk, die benadrukt dat de spinnen ongevaarlijk zijn. Ook Van Overdijk noemt het ‘een storm in een glas water’. Dit is één dag nadat dezelfde websites berichtten over die agressieve, giftige valse wolfspin.
Wél een grote opmars
Dat de spin een grote opmars maakt is volgens van Noordijk wel het geval. Het begon met sporadisch meereizen in vracht- en vakantieverkeer, ‘maar in de afgelopen jaren zien we dat ze zich hier vestigt’. Ze is in elke provincie, met uitzondering van Flevoland, inmiddels veel gezien en dat vind ik best knap. Bij de wespspin, een andere soort die flink in aantallen is toegenomen, ging het een stuk langzamer.” De opmars heeft volgens Noordijk ook te maken met het warmere klimaat, waardoor de spin hier kan overleven.
Volgens het nieuwsartikel lijkt het aantal valse wolfspinnen zich elk jaar te verdubbelen. In het afgelopen jaar (van septemer tot september) zouden er ruim 500 waarnemingen zijn gedaan, ten opzichte van 225 een jaar eerder, en twee jaar daarvoor nog maar 41. Via waarneming.nl zijn deze statistieken in te zien en deze lijken te kloppen:
Het afgelopen jaar (sept – sept) zijn er 523 waarnemingen doorgegeven. Maar: niet alle inzendingen worden door experts goedgekeurd. Als we enkel de goedgekeurde inzendingen bekijken, dan zijn dat er ‘nog maar’ 355. Noordijk verwacht dat veel recente meldingen nog wachten op goedkeuring, maar tot die tijd is er van een verdubbeling voor dit jaar strikt gezien nog geen sprake. Toch is er wel sprake van een indrukwekkende groei. Volgens Noordijk is waarneming.nl de best beschikbare bron. “Er is maar een handvol mensen in Nederland dat serieus aan spinnenonderzoek werkt. Die zijn niet individuen aan het tellen, maar juist het voorkomen van soorten aan het inventariseren. Monitoring van aantallen is er niet op dat niveau. Mensen maken foto’s en die worden bevestigd na inzending.”
Kopfoto: Wikimedia Commons, Creative Commons Attribution 2.0 Generic licentie
Overige bronnen:
- ZOROPSIS SPINIMANA (DUFOUR, 1820), DE VALSE WOLFSPIN: EXOOT OF INHEEMS?
Peter J. van Helsdingen, Spined 36 - Zoropsis spinimana (Dufour, 1820) – araneae
Gerelateerde check:
Ik woon in Leidschendam. Ik heb de afgelopen 4 weken al 3 van deze spinnen gevangen in mijn huis. Ik identificeer ze met de app Obsidentify.
Ik weet niet wat dit zegt over de landelijke verspreiding, maar ik vind dat best veel.
Hoi Jaap, dat is inderdaad erg veel! In oktober zijn er in totaal 273 waarnemingen gedaan in Nederland, waarvan er nu 75 zijn goedgekeurd. Drie valse wolfspinnen in één maand is dus bovengemiddeld veel.